"Gülünün Solduğu Akşam"

"Gülünün Solduğu Akşam"

En son okuduğum kitaptı. Kitapları ilk aldığım zaman hemen ilk sayfasına ismimi, tarihi ve bulunduğum yeri yazarım. 2014’te İzmit’te almış olduğum bu kitabı 2 yıl sonra okumam çok büyük bir geç kalmışlık değildir umarım. Kitabı bu kadar bekletmemin sebebi dersi diğer hocalardan farklı işle(me)yen Hukukçu bir hocanın kitabı okuyup özet olarak yazana puan vereceğim diye zoraki olarak aldırması üzerine kendimce kitabı cezalandırmak istememdi.

2 yıl sonra kitabı elime aldığımda daha önce yaptığım okumalarla birlikte dönemi daha iyi bildiğim için kitabı kendimce daha iyi anlamlandırdım. Ancak bu yazıda kitapta bahsi geçen isimlerin, yazılan olayların siyasi ve tarihi değerlendirmelerinden kaçınacağım. Daha çok, kitap ve yazar hakkında bilgi vereceğim.

Kitabın yazarı Erdal Öz, Hukuk Fakültesini mezunu ve Can yayınlarının kurucusu… 1971 yılında Mamak Cezaevinde hapis yatarken aynı cezaevinde yatmakta olan Deniz Gezmiş ile karşılaşıyor. Deniz Gezmiş Erdal Öz’ün  Che Guevera’yı anlattığı kitabını okuduğunu ve kendi mücadelelerini de hem roman hem de belgesel tadında bir tarzla anlatmasını istiyor.

Bir yolunu bularak Denizlerin koğuşuna giren Erdal Öz kitapta önce Deniz Gezmiş daha sonra sırayla Yusuf Arslan, Mehmet Asal, Mustafa Yalçıner’in günlüğünü, Mete Ertekin ve İrfan Uçar’ın ağzından mücadelelerini yazıyor.

Avukat Mükerrem Erdoğan’ın idam anını anlattığı kısım da yer alıyor kitapta. Kitabın son kısmında ise ölümlerden hemen sonrası ve Deniz, Yusuf ve Hüseyin’in ailelerine mektupları yer alıyor.

Erdal Öz bu anlatılardaki üslubu değiştirmeden ama akışı da bozmayacak bir şekilde bölümleri birbirine bağlayıp bir bütünlük oluşturmayı ustalıkla becermiş.

Kitaptaki en çarpıcı bölüm İrfan Uçar’ın abartıya kaçmadan, mağduru oynamadan anlattığı işkence sahneleri…

Deniz Gezmiş’in idam sahnesinin tahayyülünü anlattığı kısım da oldukça etkileyici. Tüm soğukkanlılıkla idamını düşlemiş Deniz… Ancak son sözlerini tamamlamalarına izin vermeden tabureyi çekmişler ayaklarının altından.

Denizlerin eylemselliğini eleştirebilir, yöntemini beğenmeyebilirsiniz ama şunu mutlaka kabul etmek gerekir ki Denizler eylemlerinden yargılanıp da mahkum olmadılar. Bir siyasi hesaplaşmanın kurbanıydı hepsi.

Erdal Öz’ün deyimiyle 3-3 bitmeliydi maç. Başka yolu yoktu.

Tam da bu noktada bir şey eklemek gerek sanırım. Bugün demokrasi nöbetlerinde “İdam isteriz!” diye bağıran kalabalıklar idamın geri gelmesi sonucu yeni siyasi cinayetlere sebep olacaklarının farkına varmalı. Demokrasi ve idam birlikte savunulabilecek şeyler değildir. Demokrasi bir kültürdür, yaşam hakkını savunan bir kültür.

Kitaba isimini veren şiir:

“Herkes ne zaman ölür

 Elbet gülünün solduğu akşam”

Turgut Uyar


İpek Esen